Tryptyk Bodzentyński

Do naszych czasów nie zachowało się żadne dzieło Marcina Czarnego z XV wieku. Przetrwało tylko ostatnie retabulum z 1508 roku - TRYPTYKU ZAŚNIĘCIA MARII w kościele parafialnym w Bodzentynie. Fundatorem dzieła był biskup Jan Konarski. Do dzisiaj zachowały się obraz środkowy, trzy dwustronne kwatery skrzydeł i predella. W nastawie wyodrębniono udział czterech malarzy. Pierwszy z nich - identyfikowany z Marcinem Czarnym - miał wykonać środkową kwaterę, mieszczącą wyobrażenie Zaśnięcia Marii. Kompozycja sceny nawiązuje do układu zastosowanego przez Wita Stwosza w Ołtarzu Mariackim. Kwatera ta wyróżnia się znaczną rozpiętością waloru, bogactwem koloru, subtelność modelunku i indywidualizacją typów fizjonomicznych postaci. Marcin Czarny stworzył indywidualny, oryginalny styl, o niełatwej do ustalenie genezie. Z nauk Jana Wielkiego przejął raczej umiejętności techniczne niż sposób ujmowania rzeczywistości.

Trzech kolejnych malarzy miało wykonać awersy i rewersy skrzydeł oraz predellę. Twórca Rodziny Marii w predelli jest najbliższy stylowi mistrza, stąd bywa on utożsamiany z jego synem, Mikołajem.

Marcin Czarny należał do najwybitniejszych malarzy małopolskich końca XV i początku XVI wieku. Przypuszczalnie był jednym z uczniów Jana Wielkiego. Krakowskie prawa miejskie przyjął w 1477 roku. Dwunastokrotnie piastował godność starszego cechu malarzy. Jest ponadto wielokrotnie wspominany w źródłach, wspierał bowiem licznych malarzy krakowskich. Około roku 1500 należał do najstarszych członków cechu. Po śmierci Marcina w 1509 roku pracownię przejął syn, Mikołaj, który prowadził ją do swej śmierci w 1516 roku, kiedy wykupił ją zięć Marcina - Stanisław Stwosz.

Źródło: bodzentyn.pl